Monthly Reviews – Sept. ( Bwd )

ટૅગ્સ

Albert Pinto Ko Gussa Kyon Ata Hai, Amol Palekar, Arvind Desai Ki Ajeeb Dastaan, અરવિંદ દેસાઈ કી અજીબ દાસ્તાન, આલ્બર્ટ પિંટો કો ગુસ્સા કયો આતા હૈ ?, ઉત્પલ દત, ગીપ્પી, ઘનચક્કર, ઘરોંદા, ડી - ડે, નસીમ, ફૂકરે, યે જવાની હૈ દીવાની, રજનીગંધા, વિદ્યા બાલન, સઈદ અખ્તર મિર્ઝા, સલીમ લંગડે પે મત રો, Bollywood, Ghanchakkar, Gharaonda, Kaifi Aazmi, Monthly Reviews, Naseem, Nasiruddin Shah, Rajnigandha, Saeed Akhtar Mirza, Shabana Aazmi, Smita Patil, Uttpal Datt, Vidhya Sinha, Vidya Balan

Lots of Images , please spare your 2 to 3 minutes to settle the POST 🙂

આજે 11 ફિલ્મોની વાતો છે પણ તેમાયે જૂની ફિલ્મોની વાતો જરા વધુ થઇ ગઈ છે . . . કે જેમાં મહતમ સઈદ અખ્તર મિર્ઝા‘ની ચાર ફિલ્મો સામેલ છે ( કે જેઓ Indian Parallel Cinema‘માં સન્માનીય સ્થાન ધરાવે છે ) . . . તો ચાલો શરુ કરીએ . . .

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Our Side { Bollywood }

1} Ghanchakkar , 2013

પંડિત ( રાજેશ શર્મા ) , ઇડરીસ ( નમિત દાસ ) અને સંજુ ( ઇમરાન હાશ્મી ) ભેગા મળીને બેંક લુંટે છે અને પૈસા સંજુ પાસે રખાવે છે . . . 3 મહિના બાદ જયારે તેઓ પૈસા લેવા આવે છે ત્યારે એક એક્સીડેન્ટ’માં સંજુ પોતાની અડધી-પડધી યાદદાસ્ત ગુમાવી ચુક્યો હોય છે !

He or She ?

only Utpal dut is enough . . .

Hainnnn . . . !

ફિલ્મ ડાર્ક કોમેડી છે , પણ એવી બધી પણ હસવાની ક્ષણો નથી સિવાય કે વિદ્યા બાલન’નું ” હેં . . ! ”

અને હાં , બેંક લુંટવા સમયે ત્રણે લોકોએ જે અમિતાભ , ધર્મેન્દ્ર અને ઉત્પલ દત’નાં મહોરા પહેર્યા હોય છે તે સિક્વન્સ’માં ઉત્પલ દત’નું મહોરું ખરેખર મોજ કરાવે છે ( ઉત્પલ દત , મારા પ્રિય કલાકાર . . . ખાલી મહોરું જ આટલું કમાલ કરી શકે તો એમનું તો પૂછવું જ શું ? 🙂 )

અને આખરે , કલાયમેક્ષ’માં તમને બે એવા ફળો’ની માહિતી મળે છે કે જેમને ધોયા વગર જ ખાઈ શકાય છે 😆 . . . મતલબ કે ફિલ્મ’માં મજા પડેત , પણ પડી નહિ !

My Verdict : 6 / 10 < Home >

IMDb : 5.6 / 10 by 1,600 + People { by Oct. 2013 }

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

2} Fukrey , 2013

ચાર છોકરાઓ ઉર્ફે ફૂકરા’ઓ ( દિલ્હી’ની ભાષામાં ! ) . . . અલગ અલગ જરૂરિયાતો’ને લીધે પૈસા’ની જરૂર પડતા ખોટી જગ્યાએ દાવ લગાડી દ્યે છે અને થાય છે , લાખના બાર હજાર !!! . . . હની ( પુલકિત સમ્રાટ ) અને  ચુચા‘ની ( વરુણ શર્મા ) જોડી મસ્ત છે . . . ચુચા ઉટપટાંગ સપનાઓ જુએ છે અને હની તેના ચિત્રવિચિત્ર અર્થ કાઢીને તેના પરથી લોટરી રમે છે અને જીતે પણ છે . . . પણ , એક વાર દાવ ઉંધો પડે છે અને તે પણ ભોલી પંજાબન ( રીચા ચઢ્ઢા ) સામે !

Watch this scene . . . lol

Dreaming . . .

Bholi Punjban . . . Hadippa !

. . . ફિલ્મ’નો પ્લોટ સારો છે પણ પહેલી એકથી સવા કલાક બહુ જ કંટાળાજનક છે . . . છેક છેલ્લી અડધી પોણી કલાક મોજ કરાવે છે . . . હની અને ચુચા’ની જોડીની જેમ જ લાલી ( મનજોત સિંઘ ) અને એક ભિખારી કમ ચોર‘નો પ્લોટ પણ મસ્ત છે . . . અને એકમાત્ર સુંદર ગીત : અંબર સરીયા ( સોના મહાપાત્રા ) . . . ભોલી પંજાબન’નું કેરેક્ટર પણ કઈક અલગ જ છે પણ છેલ્લે તેમાં પણ કાઈ બહુ મજા ન આવી ! . . . અને હા ચારેય ફૂકરા’ઓમાંથી ઝફર’નું પાત્ર મહાબક્વાસ છે ( છેક સુધી , ફિલ્મમાં તેની જરૂર જ શું છે , તે ખબર જ નાં પડી ! )

My Verdict : 6 / 10 < Home >

IMDb : 6.6 / 10 by 2,500 + People { by Oct. 2013 }

Nice Animation Opening Sequence 

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

3} D-Day , 2013

કોઈ પણ સાહસ શરુ ત્યારે જ થાય છે , કે જયારે તે સંબંધિત નિયત જન્મ લે છે . . . એક ઈરાદો સેવાય છે અને ત્યારબાદ મક્કમ પગલાઓ લેવાય છે . . . કહાની છે , દાઉદ’ને પકડવાની અને તે પણ પાકિસ્તાનમાંથી તેના જ દીકરાના નિકાહ’માંથી . ડી-ડે , વિષે એક વાત મને ખુબ જ ગમી કે એ ચુપચાપ બિલ્લીપગે આવી અને ચર્ચા જગાવી ગઈ ( કોઈ પણ ફાલતું પ્રમોશન વગર . . તદુપરાંત , આ વિષય પર કોઈ ફિલ્મ બની રહી છે , તેવી કોઈ જાહેરાત વગર . . . )

ફિલ્મ મહદઅંશે ઈરફાન ખાન’નાં નરેશન’માં કહેવાઈ છે કે જે અદભુત માહોલ ઉભો કરી આપે છે ( તેની આંખો અને તેનો અવાજ તેના બે ધારદાર આકર્ષણ છે . ) ફિલ્મ’ની બાકીની લીડ પણ સરસ છે . . . અર્જુન રામપાલ પણ એક આર્મી ઓફિસર તરીકે ફીટ થાય છે અને તે પ્રમાણે ખુન્નસ’ભર્યું વ્યક્તિત્વ ઉપજાવવામાં પણ સફળ થયો છે . . . હુમા કુરેશી તે રીતે વેડફાઈ ગઈ છે ( કદાચિત તેનું પાત્ર ન હોત તો પણ ચાલેત ! ) અને બાકી વધ્યું , દાઉદ’નું પાત્ર . . . તો તે ભજવ્યું છે હમણાથી ગ્રે કેરેક્ટર્સ’માં ધબધબાટી બોલાવતા રિશી કપૂરે ( જાણે દાઉદના રોલમાં કોઈ બીજું હવે જોવું ગમે જ નહિ , છતાં પણ ફર્સ્ટ હાફ’માં તેમનું પાત્ર ખુબ જ ઓછું અને ધીમું છે . . પણ ઈન્ટરવલ બાદ તેમના પાત્રની ખરેખરી બાજુ જોવાની મજા પડે છે . )

ફિલ્મ એક એક્શન પેક્ડ થ્રીલર તરીકે રજુ કરાઈ છે , પણ બીજા ભાગમાં જતા જતા તે એક અલગ જ રુખ ધારણ કરી લે છે અને સરવાળે નથી અહીની રહેતી કે નથી ત્યાની ! ( કારણકે પહેલા ભાગ પ્રમાણે પ્લોટ એવો છે કે દાઉદ’ને પાકિસ્તાન’માંથી ઉપાડી લાવવો . . જયારે બીજા ભાગમાં સિક્રેટ એજન્ટ અને આર્મી ઓફિસર્સ’ની અંગત જિંદગી અને તેમના પરિવાર સંબંધિત સમસ્યાઓ દર્શાવી છે ) . . એ રીતે જોઈએ તો બંને ભાગ સ્વતંત્ર રીતે અદભુત ફિલ્માવાયેલા છે , પણ જો બંને’ને જોડીને એક સળંગ ફિલ્મ બનાવીએ તો દાળ’માં કૈક કાળું હોવાની શક્યતા લાગે !!! . . . તે જ રીતે ફિલ્મ’નો કલાયમેક્ષ પણ કઈક વિચિત્ર જ નીપજાવી દીધો હોય તેવું લાગ્યું ( છેલ્લી 10 મિનીટ – દાઉદ’ની ભારત’ને લપેટા’માં લેતી સ્પીચ જબ્બર છે હો ! ) .

 . . પણ છતાયે , ઘણા સમયે કોઈએ આવી જુદી જ ફિલ્મ બનાવી એટલે તેની મજા જ કાઈ ઔર હોય . . . અર્જુન રામપાલ અને શ્રુતિ હાસન’ની કેમેસ્ટ્રી કમાલની લાગે છે ( અને વાર્તામાં તેમનો પ્રવાહ પણ – દર્દ’નો સંબંધ ) . . તેમના બંને પર ફિલ્માવાયેલા બંને ગીતો અદ્ભુત છે ( ખાસ તો ” અલવિદા ” ગીત – એક નવીન પ્રયાસ ) . . . તે જ રીતે ઈરફાન ખાન અને તેનાં નાનકડા પરિવાર’નું બોન્ડીંગ અને તેમની નાનકડી દુનિયા ખુબ જ સુંદર દેખાડી છે .

My Verdict : 7.5 / 10  < Home >

IMDb : 6.8 / 10 by 2,200 + People { by Oct. 2013 }

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Below 6 / 10

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

4} Yeh Jawaani Hai Deewani , 2013

સ્ટોરી તો સૌ જ્ઞાનીજનો’ને ખબર જ છે . . . માટે બોર નહિ કરું ! . . પહેલી વસ્તુ તો ફિલ્મ’નું ટાઈટલ જ દુર સુધી ક્યાય બંધ બેસતું નથી !! ( શરૂઆત જ માધુરીના બંડલ આઈટમ સોંગ’થી થાય છે ) . . . અને પછી શરુ થાય છે અનેક રોમેન્ટિક ( અને પાછળથી ઉપદેશ ઝાડતી ) ફિલ્મોની મિક્સ ભેળ જેવી સફર . . . 🙂 ફિલ્મ’નાં ફર્સ્ટ હાફ’માં એવું કહેવાય છે કે હોંશિયાર / ભણેશ્રી’ઓને ક્યાંક ને ક્યાંક રખડું અને આઝાદ પંખીઓ જેવા લોકોની ઈર્ષા થાય છે ( મતલબ કે તેમની જિંદગી જીવવાનું મન થાય છે ) અને બીજા હાફ’મા એવું કહેવાય છે કે જાણે જેઓ રખડી રખડીને થાક્યા હોય તેમ તેઓને જેઓ ઠરી ગયેલા છે ( મતલબ કે ઘર વસાવીને ) તેમની ઈર્ષા આવે છે 😀

Fantastic not four !

Jadu ki zappi . .

Chashmish . . . Beauty !

ફિલ્મ’નાં ઓલમોસ્ટ બધા જ સોંગ્સ આડેધડ મુકાયા છે ( ફિલ્મ’માં સ્ટોરી વચ્ચે એ જેટલા વિચિત્ર લાગે છે , તેટલા જ ચાર્ટબસ્ટર તરીકે એકલા સારા લાગે છે ! – બેની દયાલ‘નું બદતમીઝ દિલ . . . ક્રેઝી શબ્દો’વાળું ક્રેઝી ગીત – My Favorite , અને સુનિધિ’નું હાઈ પીચ વાળું દિલ્હી’વાલી ગર્લફ્રેન્ડ ) . . . કોઈ પણ મુદ્દો કે ઘટના વ્યવસ્થિત રીતે કહેવાયા નથીં અને ફિલ્મ ખતરનાક રીતે બસ લંબાયે જ જાય છે ! . . . દીપિકા ક્યારેક ક્યારેક ઝબરદસ્ત કન્ફયુઝિંગ લાગે છે ( ચશ્માં પહેરવાથી ડોક્ટર નથી લગાતું ! )

Kalki or Aaj’ki

Jumaa chumma de de . .

અને . . . ખરાબ સ્ક્રીપ્ટ ( વાંચો ચવાઈ ગયેલી ! ) તથા ધર્મા પ્રોડક્શન રણબીર કપૂર પાસે પણ લબાડ / ડલ અને મોનોટોનસ એક્ટિંગ કરાવી શકે છે , તેનું આ એક મસ્ત ઉદાહરણ છે 🙂 . . . આ સૌમાં જો કોઈ ધ્યાન ખેંચતું હોય તો એ બે જ લોકો છે . . . કલ્કી અને ફારુક શેખ ! . . . ખરેખર તો રણબીર અને દીપિકા કરતા રણબીર અને ફારુક શેખ’ના દ્રશ્યો ખુબ જ સુંદર છે અને ફારુક શેખ શું કામ આલા દરરજા’નો કલાકાર ગણાય છે , એ ખ્યાલ આવે છે .

My Verdict : 5.5 / 10 < Home >

IMDb : 6.4 / 10 by 8,400 + People { by Oct. 2013 }

ફિલ્મ’નો એક ડાયલોગ : શરૂઆત આઈ લવ યુ’થી થાય છે , પણ પછી એ બે લોકો , તે ત્રણ શબ્દો’ને સાચવી નથી શકતા 🙂

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

5} Gippi , 2013

. . . સ્ટોરી છે ગીપ્પી‘ની , કે જે ટીનએજથી આગળ વધી રહી છે અને તે દરમ્યાન’ની મુશ્કેલીઓ . . તદુપરાંત પોતાના સ્થૂળ હોવા અંગેની ગીલ્ટ  . . . મમ્મી-પપ્પા’નાં ડિવોર્સ ચાલી રહ્યા હોય છે ! અને અધૂરામાં પૂરું તે ક્લાસ’ની ટોપ સ્કોલર છોકરીને હેડ-ગર્લ’ની સ્પર્ધામાં હરાવવાની ચેલેન્જ કરી બેસે છે , અને . . .

Enemy & me !

friend / bro. / me

mu’mmy & me

ગીપ્પી’નો કન્સેપ્ટ સરસ હતો , પણ ઈન્ટરવલ બાદની ધીમી સ્ટોરી અને ખુદ મુખ્ય પાત્ર ‘ ગીપ્પી ‘ જ ઘણી જગ્યાએ ગોથું ખાઈ જતું હોય તેવું લાગ્યું ! ( આપણે ત્યાં ટીનેજ ડ્રામા બહુ ઓછા બને છે અને બને તો કેટલાક આવી જ રીતે મધ્યમાં આવીને દમ તોડી દે છે ! )

. . . ગીપ્પી કરતા તેની મિત્ર’નું પાત્ર ભજવતી ‘ આંચલ ‘ અને ગીપ્પી’નો ભાઈ ‘ બુબુ ‘ મસ્ત અભિનય કરે છે . અને દિવ્યા દત્તા‘ને ( ગીપ્પી’ની મમ્મી  ) કોઈ દી ભૂલાય ? 🙂

My Verdict : 5.5 / 10 < Home >

IMDb : 5.3 / 10 by 350 + People { by Sept. 2013 }

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Gone with the wind ! / થોડી બક-બક અને બકવાસ સાથે !

Skip it < 50 – fifty < Have it

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

1} Arvind Desai Ki Ajeeb Dastaan , 1978

અરવિંદ દેસાઈ . . . એક મુંઝાયેલો યુવક . . પિતા’ની જાજમ અને શાલ’ની દુકાન’નો એકમાત્ર વારસદાર . પણ તેનો જીવ તેમાં લાગતો નથી . . . એ કશુક ને કશું ગોતતો જ રહે છે , તેને ખુદને ખબર નથી કે તેની દિશા કઈ છે ? ઘડીક પોતાના સામ્યવાદી દોસ્તને ત્યાં જઇ ચડે છે અને તેને અને તેની વાતોને સમજવાનો પ્રયત્ન કરે છે અને ઘડીકમાં પોતાની મોટી બહેન’નાં સાસરે જઈ તેની સાથે માથાપચ્ચી કરે છે . . . એ દરેકને કઈક ને કઈક કહેતો રહે છે , પણ પોતાને માટે તેની પાસે કાઈ નથી .

with father . .

with friend . .

with sister . .

love interest . .

. . અતીધાર્મિક અને મૂંજી માં , બીઝનેસમેન બાપો , કોમ્યુનીસ્ટ મિત્ર , સેક્રેટરી કમ પ્રેમિકા , વેશ્યા , બુકશોપ’ની ઉચ્ચ વિચારોના ભારથી લદાયેલી બુક્સ અને કઈક એવું બધું . . . . આ બધાયમાં એ ફાંફા મારતો રહે છે . . . એનું ખિસ્સું ભરેલું છે પણ તેનું મન ખાલી છે . એ સતત કાઈક શોધમાં છે . . પણ તેને ક્યાય ઉતર મળતો નથી . . . .

આ છે , અરવિંદ દેસાઈની વિચિત્ર કથા ! સઈદ અખ્તર મિર્ઝા’નું દિગ્દર્શન . . . મૂંગા દ્રશ્યો’ની હારમાળ ( કદાચિત આ બધા દ્રશ્યો કાઢી નાખીએ તો ફિલ્મ 35-40 મિનીટ ટૂંકી થઇ જાય ! – પણ કઢાય નહિ ! ) . . . સળંગ  દ્રશ્યો’ની ભરમાર ( મતલબ કે એક વ્યક્તિ જો ત્રીજે માળથી ઉતરતો હોય તો . . . ત્રીજે માળથી છેક નીચે સુધી પહોંચી જાય ત્યાં સુધીનું લંબાવાયેલું દ્રશ્ય !!! ) . . . જુનું બોમ્બે અદભુત દેખાડ્યું છે પણ સાથે સાથે ભયંકર કંટાળા’ની ખાતરી પણ આપું છું . મતલબ કે જો ગમશે તો ગમશે નહિતર ભમશે ! ( શું ? . . . મગજ 🙂 )

ક્યાંકથી થાકી/કંટાળી’ને આવ્યા હોય તો આ ફિલ્મ તો શું . . . ફિલ્મ’નું પોસ્ટર પણ નાં જોવું , પણ જો મંથન કરવું હોય તો પોસ્ટર તો શું ફિલ્મ પણ ઓછી પડશે !

My Verdict : Have it ( લાગે બાગે લોહીની ધાર , મારા પર નામ નહિ 😉 )

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

2} Albert Pinto Ko Gussa Kyon Ata Hai , 1980

ફરી સઈદ અખ્તર મિર્ઝા . . . અને ફરી એ જ ધાંસુ અને ખરા અર્થમાં સમાંતર ધારા’ની ભારતીય ફિલ્મો . . . કે જેમનો અર્થ સમજાય કે નાં સમજાય , પણ તેમનો કઈક અર્થ તો હોય જ છે . . . ફરી એ જ ધીમી અને નક્કર ઝડપે પીસાતો વાર્તાનો પ્રવાહ અને ભારતીય સમાજ .

 વાત છે આલ્બર્ટ પિંટો‘ની ( નસરુદ્દીન શાહ ) કે જે સતત આ મધ્યમ કરતા પણ નીચી એવી દુનિયામાંથી ભાગી જવા માંગે છે પણ તેને ખુદને જ તેની દિશા ખબર નથી . . . ગેરેજ’માના મિત્રોથી દુર એકલો બેસે છે . . . સુંદર એવી ગર્લફ્રેન્ડ’ને ( શબાના આઝમી ) સતત ચિત્ર-વિચિત્ર વાતો સંદર્ભે સમજાવ્યા / ખીજાયે રાખે છે ( કેમકે તેની ગર્લફ્રેન્ડ’નાં બોસ’ની નજર તેણી પર હોય છે  ). . . નાનો ભાઈ બેકારીથી કંટાળીને ચોરીને રવાડે ચડી ગયો છે , તેને પણ ઠેકાણે પાડવાનો છે . . . બાપા એક કાપડ મિલ’માં 28 વર્ષથી મજુર છે અને હવે તેઓ સહીત સર્વે મજુરોએ પણ હડતાલ પાડતા કેટલાય દિવસોથી ઘરે બેઠા છે . . એક બહેન છે ( સ્મિતા પાટીલ ) તે પણ અપંગ , છતાં પણ તેનો જુસ્સો સામેવાળાને એક પલ માટે અચંબિત કરી દે છે . . . હવે તમે જ કહો કે આલ્બર્ટ’ને ગુસ્સો શું કામ આવે છે ?

ફિલ્મ હરહંમેશની જેમ ધીમી જ શરુ થશે અને છેક પૂરી થવા આવશે ત્યારે એક અસર છોડતી જશે . . . સઈદ અખ્તર મિર્ઝા આવી રીતે જ કામ કરે છે . . . નસીરુદ્દીન શાહ જબરદસ્ત કોમિક ટાઈમિંગ’ની સાથે જે નાસીપાસ થવાના ભાવ ઉપસાવે છે , તે તો તમારે જોવું જ રહ્યું . . . અને તેને ટક્કર આપે છે થીયેટર’ની બે શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રીઓ . . . શબાના અને સ્મિતા . સ્મિતા પાટીલ’નો રોલ નાનો છે પણ તેમાં પણ તેણીએ આંખો’થી જે છાપ છોડી છે . . .

ફિલ્મ 80નાં દશકામાં થયેલી કાપડમિલ’ના મજદૂરો’ની હડતાળ પર આધારિત છે . ( કે જેમાં હજારો મજુરો સામેલ હતા અને કદાચિત તે બે વર્ષ સુધી ચાલી હતી ! ) અને તે રીતે તેમના પરિવારો અને સરવાળે એક સામાન્ય પીસાતા ભારતીય પર આધારિત છે . . . અંતે આલ્બર્ટ’ને તેનો રસ્તો મળે છે અને જુવાળ’ની શરુઆત થાય છે . . .

અંતમાં આલ્બર્ટ જયારે મજુરોની દ્રષ્ટિ’એ તેમનું વિશ્વ નિહાળે છે ત્યારે  . . .

1] મને હવે ટીબી થઇ ગયો છે , ડોક્ટર કહે છે કે ખર્ચો આવશે ! 2] મારી આંખોમાં એટલો ધુમાડો ગયો છે કે હવે બધું કાળું જ ભાસે છે 3] મારા હાથ જ મારી હકીકત છે , જો એ નહિ હોય તો મને કોઈ પૂછવા પણ નહિ આવે 4] આ એક જ રૂમ’માં પથારી / રસોડું / સંડાસ / કચરો / બાળક અને બીમારીઓ રહે છે . . . .

અને આ બધાને અંતે મિલમાલિક કહે છે : હડતાળ સમેટી લો . . . દેશ’ને નુકશાન જાય છે ( પણ , દેશ એટલે કોણ ? હું અને તમે , કે પછી . . . સરકાર અને શેઠિયાઓ ! )

My Verdict : Have it

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

3} Salim Langde Pe Mat Ro , 1989

ફરી પાછું સ.અ.મિર્ઝા ! . . . હાં , એક વાર હું જેની પાછળ પડી જાઉં છું તેની આગળ કોઈ દિવસ નથી રહેતો !! અરે ભાઈ ઘણી રેઢીયાળ ફિલ્મો જોવાના પાપમાંથી મુક્તિ તો માત્ર આવી જ ફિલ્મો આપી શકે ને 🙂

સઈદ અખ્તર મિર્ઝા વિષે તો ઉપરની જ ફિલ્મોમાં ઘણું ચર્ચાઈ ચુક્યું છે . . . તેમની રીત અને તેમની ભાત કે જે હિન્દી સમાંતર ધારાઓની ફિલ્મો પર પડી ચુકી છે ( અરે ભાઈ Parallel Films અથવા તો Art Films . . . ) . . . હા એક બીજી વાત મને એ પણ મળી કે તેમના પિતા પણ એક સ્ક્રીપ્ટરાઈટર હતા અને તેઓએ નયા દૌર અને વક્ત જેવી ફિલ્મોમાં પણ યોગદાન આપ્યું હતું . અને આ વારસો તેમના કરતા પણ દસ ગણા સ્વરૂપે તેમના પુત્રમાં આવ્યો . શરૂઆત થઇ 1980’ની અરવિંદ દેસાઈ કી અજબ દાસ્તાન‘થી ( તે સમયે તેમને આ ફિલ્મ માટે ફિલ્મફેર’નો ક્રિટિક એવોર્ડ પણ મળ્યો હતો . ) , પણ તે પહેલા પણ તેઓએ થોડીક સુંદર ડોક્યુમેન્ટ્રી બનાવી હતી , પણ હાલ તેના કોઈ વાવડ નથી . . . પણ ત્યારબાદ એક વિષય તેમને સુઝ્યો કે જે હતો તત્કાલીન સ્થિતિમાની લઘુમતીઓની હાલતની . . . અને એ ઉપર તેમણે ” આલ્બર્ટ પિંટો કો ગુસ્સા કયું આતા હૈ ? ” પણ બનાવી ( ક્રિશ્ચયન માઈનોરીટી ) .

પણ ત્યારબાદ ઘણા સમયે તેઓ હિંમત કરી શક્યા , મુંબઈ’ની તે સમયની મુસ્લિમ લઘુમતી અને તેમના સંજોગો / મજબુરીઓની વાત કરવાની . . . એક જોતા જ ગમી જાય તેવા મવાલી ” સલીમ પાશા ” ઉર્ફે ” સલીમ લંગડા ” થકી . . .

સલીમ ( પવન મલ્હોત્રા ) એક મવાલી હોય છે અને મુંબઈ’ની એક બસ્તી’માં તેના માં-બાપ અને બહેન સાથે રહેતો હોય છે . . . તેનો મોટો ભાઈ કે જે ભણીગણી’ને નોકરીએ લાગ્યો જ હોય છે , તેનું અકાળે મૃત્યુ થઇ ચુક્યું હોય છે . . બાપા’ને 28 વર્ષની નોકરી બાદ મિલ’માંથી હાંકી કઢાયા હોય છે , અને હવે તેઓ નોકરી માટે ફાંફા મારતા હોય છે . . . સલીમ’ની બહેન માટે એક છોકરો પસંદ કરાય છે , અસલમ ( રાજેન્દ્ર ગુપ્તા  ) . . . પણ સલીમ’ની નજરમાં તે અતિ ભણેલો અને તેથી જ અત્યંત ઓછું કમાતો લાગે છે ! સલીમ’નાં બે જીગરજાન દોસ્તો હોય છે . . . પીરા ( મકરંદ દેશપાંડે ) અને અબ્દુલ ( આશુતોષ ગોવારીકર ) કે જેઓ સલીમ જે કરે છે તેમાં આંખ મીંચીને ઝંપલાવી દે છે . . . સલીમ’ને એક છોકરી મુમતાઝ ( નીલિમા અઝીમ ) ખુબ જ ગમે છે કે જે કોઠા પર નાચતી હોય છે , પણ તેને છોડાવવી ખુબ મુશ્કેલ છે , પણ બંને જણાં એકદિવસ લગ્ન કરવાના ખ્વાબ જોતા રહે છે . . . આ છે સલીમ અને સલીમ’ની આજુબાજુનો સર્વ ઝમેલો .

. . સ્ટોરી હું આગળ નથી વધારતો , કારણકે તમે જાતે જ જુઓ તો સલીમ’નું પાત્રાલેખન અને સલીમ’નાં પાત્રમાં પવન મલ્હોત્રા કેટલો ધાંસુ અભિનય કરે છે , તેની તમને જાણ થશે ! . . . હરહંમેશ’ની જેમ જ અહીંયા એટલા બધા એક’થી ચઢે તેવા એક કલાકારો’નો શંભુમેળો છે કે એકેએક’ને લઈને પણ જો અલગ ફિલ્મ બનાયવી હોય તો ય જલસો પડી જાય . . . અને તેમાંથી મોટાભાગનાં કલાકારો અત્યાર સુધી ટીવી’નાં પડદે ધૂમ મચાવી પણ ચુક્યા છે .

અદભુત સંવાદો અને દ્રશ્યો’ની તો હારમાળા છે , કે જેમાં . . . બબ્બે વાર આવતું સલીમ અને અસલમ વચ્ચેની હુલ્લડો અને હિંદુ/મુસ્લિમ માન્યતાઓ અંગેની ચર્ચા’નું દ્રશ્ય . . . બાપ-દીકરો સાથે નોકરી’ની અરજી દેવા માટે જાય છે , તે દ્રશ્ય . . . કે પછી બસ્તીમાં એક સામાજિક કાર્યકર દ્વારા અગાઉ ભીવંડી’માં થયેલા દંગા-ફસાદ’નાં કરપીણ દ્રશ્યો અને તેના લીધે સર્જાતી અસરો . . . કે પછી તે સમયે જ જાણે અગમવાણી કરી ચુક્યા હોય તેવો સંવાદ : લોકો એકસરખા સંગીત / શોખ / ભાષા / વિઝન અને વાણી-વ્યવહાર’ને લીધે એકબીજા સાથે જોડાય છે અને નજીક આવે છે . . . નહિ કે એકસમાન ધર્મ હોય છે માટે ! ( જેમકે ‘ બાંગ્લાદેશ ‘ ભાષાને લીધે સર્જાયો અને બીજું સનાતન ઉદાહરણ એટલે મિત્રો . . . કે જે અગાઉ વર્ણવાયેલી સમાનતાઓને લીધે મિત્રો બને છે , નહિ કે ધર્મ કે જાતી સમાન હોવાને લીધે !! )

અને છેવટે વિચારોનું તુમુલયુદ્ધ શરુ થાય છે કે હું કોણ છું ? . . . વ્યક્તિ જયારે શાંત થઇ જાય છે ત્યારે ખરેખર તો અંદરથી ઘમસાણ શરુ થઇ ચુક્યું હોય છે . . . ( ફિલ્મ ખરેખર જીવંત છે , તેના પાત્રો અને તેમની સંઘર્ષમય જિંદગી’ જ જેમ . )

. . સતત સલીમ’નું . . . કાઈકું ? ( Why ? ) જ દિમાગમાં સંભળાતું રહે છે અને અસલમ‘નો પોતાની જ કોમ પ્રત્યે પછાત , નિરક્ષર અને ચીલાચાલુ અલગાવવાદી’ઓના હાથે તેમનો હાથો બની જવાનું દુખ આક્રોશ’રૂપે પડઘાતું રહે છે .

My Verdict : Have it rather Run 4 it ! ( Hats off . . . PAVAN MALHOTRA )

સલીમ જયારે એક હિપ્પી’ને ( ટોમ અલ્ટર ) કહે છે કે અહીંયા શું છે ? તું તારા દેશ શું કામ નથી ચાલ્યો જતો ? ત્યારે હિપ્પી કહે છે કે : મરવા માટે ભારત’થી શ્રેષ્ઠ બીજી એક પણ જગ્યા નથી !

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

4} Rajnigandha , 1974

આ ફિલ્મ વિદ્યા સિંહા અને બાસુ ચેટર્જી‘ને કારણે જોવામાં આવેલી . . . અને અપેક્ષિત ધારણાઓ સાથે ખરી પણ નીવડી . એક યુવતી’નું બે અલગ જ સ્વભાવ અને વ્યવસાયમાં રહેલ બે યુવકો પ્રત્યેનું ખેંચાણ અને તેમાંથી નીપજતી અસમંજતા . . .

ફિલ્મ’નાં ત્રણ મુખ્ય પાત્રો વિદ્યા સિંહા , અમોલ પાલેકર અને દિનેશ ઠાકુર પર જ સારીયે કથા આકાર લે છે અને ત્રણેય પાત્રો પણ ગજબના નીવડે છે . . . ( ભારતીય સિનેમા’માં , સાદગી અને સુંદરતા’નું કદાચ પહેલો અદભુત કક્ષાનો મેળાપ એટલે . . . વિદ્યા સિંહા . )

My Verdict : 50 – fifty

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

5} Gharaonda , 1977

હજુ તો હું વિદ્યા સિંહા‘ની વાત કરતો હતો , ત્યાં તો ઉતાવળે ઉતાવળે બોલતી આ માનુની તો ભુલાઈ જ ગયા ! સાદગીમાં જ સુંદરતા’નું બીજું એક ઉદાહરણ – ઝરીના વહાબ . . . ઘણા સમય પહેલા તેણીને અને અમોલ પાલેકરને ચિતચોર‘માં જોયેલા અને હવે ફરી તે જ જોડી નજર સામે આવીને ઉભી રહી . . . એક એવા પ્રેમી યુગલ’ના સ્વરૂપમાં કે જેઓ પાસે કશું નથી , સિવાય સ્વપનો’નાં . . . અને તેમનું એક સોનેરી સ્વપ્ન હતું એક નાનકડો સંસાર વસાવવાનું અને તે પણ પોતાના એક નાનકડા ઘરોંદા’માં . . . માળામાં . . .

ફિલ્મ ખુબ જ અદભુત છે . અને પાછું મેં જેવી સ્ટોરી ધારેલી હતી ( ફિલ્મ જોયા પહેલા ) તેના કરતા તે એકદમ અલગ જ નીકળી અને મારા આશ્ચર્ય વચ્ચે મને ખુબ જ ગમી ( એક રીતે સંઘર્ષ કરતા સરેરાશ ભારતીય’નું પ્રતિબિંબ ઝીલાયું હોય તેવું લાગ્યું . . અને જિંદગી આવા જ ખેલ ભજવે છે , તે ફલિત થયું .) . . . વાર્તા’નો પ્રવાહ જેમ જેમ આગળ વધ્યો તેમ બીજું એક આશ્ચર્ય મળ્યું . . . ડો. શ્રીરામ લાગુ’નાં સ્વરૂપમાં ! . . . ખરેખર આ ફિલ્મે મને તેમનો એક પ્રશંષક બનાવી દિધો . . . કે જે રીતે ફિલ્મ’માં તેમનું પાત્ર હતું , તે એટલું જટિલ અને બીજી બાજુએ જોઈએ તો તેટલું જ સરળ હતું . . . અને તે પાત્રને ખરેખર એક આભા આપી દીધી , તેમના અદભુત સ્થિર અભિનયે . ક્યાંક ક્યાંક તો , તેઓ અમોલ પાલેકર પર પણ ભારે પડે છે ( બહુ પહેલાથી જ મને તેઓનો અવાજ ખુબ જ ગમતો 🙂 )

. . . ફિલ્મના ઘણા સંવાદો અને દ્રશ્યો ખુબ જ ઊંડાણ ધરાવે છે , તે રીતે છેક ફિલ્મ પૂરી થઇ ત્યારે મને ખ્યાલ આવ્યો કે ઓતેરી . . ! આ ફિલ્મ તો ગુલઝારે લખી છે ❗ { સંપૂરન સિંહ કાલરા એટલે સંપૂરન સિંહ કાલરા ( ગુલઝાર’નું મૂળ નામ 🙂 ) } . બે સંવાદો : 1] જેમકે કાર્ડિયોગ્રામ એટલે હૃદય’ની ભાષા ! અને 2] અહીંયા ( મુંબઈ’માં ) રોવા માટે ખભો નથી મળતો , પણ માણસ જયારે મરી જાય ત્યારે ખભો મળે છે !!

અને આ બે આલા કલાકારો સામે મસ્ત ઝીંક જીલી છે . . . ફટાફટ સંવાદ બોલ્યે જાતી સુંદર ” ઝરીના વહાબે “ . . . એકે એક ફ્રેમ’માં તેણી જીવંત થઇ ઉઠી છે . . . કે પછી તેનું અને અમોલ પાલેકરનું રેલ્વે-બ્રીજ પર મળવાનું દ્રશ્ય હોય કે પછી શ્રી રામ લાગુ સાથે જયારે તેણી ગામડે જાય છે ત્યાર’ની તેણીની આંખોનું આશ્ચર્ય અને ભોળપણ હોય . . . ( ગામડાના તે દ્ર્શ્યોમાનું એક રામલીલા‘નું દ્રશ્ય આવશે , તે જરૂર જોજો . . . થોડીક મીનીટો’નાં તે દ્રશ્યમાં રામલીલા’વાળાઓએ કમાલ કરી નાખી છે 🙂 )

Hilarious Ramleela Scene

અને છેલ્લે તમારા કાનોમાં એક મધમીઠું ગીત સંભળાતું રહી જશે . . . ભુપીન્દર સિંહ’નાં અવાજવાળું . . . ” એક અકેલા ઇસ શહેર મેં . . . ” અને . . . અમોલ પાલેકર’નો ચહેરો , ઝરીના વહાબ’ની આંખો . . . કોઈ એકનો માળો બની રહ્યો હોય છે અને બીજાનો વિખાઈ રહ્યો હોય છે . . .

My Verdict : Have it ( in your Gharoanda )

ઘરોંદા’નાં દિગ્દર્શક છે , પેલી પ્રખ્યાત એકતા’નો સંદેશ આપતી ટચુકડી એનીમેશન મુવી બનાવનાર ” ભીમસેન ” . . જુઓ અહીંયા . . . એક ચીડિયા . . અનેક ચીડીયા ( મારા બચપણ’નું ફેવરીટ ગીત / પીક્ચરાઇઝેશન 🙂 )

Ek Anek Ekta ( 1974 ) / by director of Gharoanda

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

6} Naseem , 1995

નસીમ એટલે ” સવારની ખુશનુમા હવા ” . . એટલે એક નિર્દોષ અને મુગ્ધ છોકરી . . . . આ કહાની છે , બાબરી મસ્જીદ’નાં તૂટવાના થોડાક મહિનાઓ પહેલાની . . . એ તંગદીલ હવાઓની . . . ભારતમાંથી ધીમે ધીમે ઉગ્ર સ્વરૂપ ધારણ કરી રહેલા હિંદુ-મુસ્લિમ વૈમનસ્ય’ની ( કે જ્યાં પહેલા હિંદુ / મુસ્લિમ ઘણી સહજતાથી સાથે રહેતા અને વહેંચીને ખાતા અને ચુપચાપ પોતાની પૂજા અને બંદગી સાથે કરતા . . . જાણે એ વાત હવે સ્વપ્નવત થઇ ગઈ ચુકી છે ! ) અને આ બધાથી ઉપર . . . મરણપથારીએ રહેલા દાદા અને તેની પૌત્રી વચ્ચેના કિસ્સાઓ’ની મજેદાર દુનિયાની 🙂

આ ફિલ્મ મારા માટે એક જબ્બર સિનેમેટિક અનુભવ બની રહી . . . અચાનક જ આ ફિલ્મ જોવાનું બન્યું અને કાયમ માટે દિલ’માં સંઘરો કરી ગઈ ! તે હદે આ ફિલ્મ વાસ્તવિક અને સરળ છે . . .

આ ફિલ્મ’માં દાદા ( શબાના આઝમી’ના પિતા – કૈફી આઝમી ) અને પૌત્રી‘ની ( મયુરી કાંગો – પહેલી ફિલ્મ ) એક દુનિયાદારીથી દુર સહજ અને કિસ્સાઓ’થી ભરેલી એક અજાયબ દુનિયા છે . ફિલ્મ શરુ થાય છે જુન / 1992થી . . પછી જુલાઈ અને પછી ઓગષ્ટ’માં પ્રથમ વાર તંગદીલીના એંધાણ મળે છે અને તે સાથે જ દાદા પાસે પોતાની નસીમ માટે પોતાના સમયનો ( અંગ્રેજોના વખત’નો ) એક કિસ્સો હાજર થાય છે . . . પછી તો ઈદ’નો સમય અને દાદા’નો , નસીમ’ના ભાઈ’ના મિત્ર સાથેની ચર્ચા ( કે જ્યાં પેલો મિત્ર { કે.કે.મેનન } કહે છે કે રમખાણોમાં બિચારો મુસલમાન જ મરે છે , ત્યારે દાદાજી કહે છે કે બિચારો મુસલમાન નહિ પણ બિચારો ગરીબ મરે છે !! – સરળ અને સચોટ  )

Click & Zoom

ધીમે ધીમે નસીમ’ની આંખોથી જોવાયેલી મજેદાર દુનિયા કઈક તંગ અને અવાસ્તવિક ( ખરેખર તો વાસ્તવિક ) બનવા લાગે છે . . . પણ આ બધાયથી દુર રાખે છે , તેણીને તેના દાદા’જાન . . . કૈક નવો જ દ્રષ્ટિકોણ’થી સજ્જ નવા જ કિસ્સાઓ વડે ( ફ્લેશબેકમાં લઇ જતા તે કિસ્સાઓ’નાં દ્રશ્યો / પાત્રો અને માહોલ અત્યંત અદભુત ફીલ્માંવાયેલો છે – ખાસ કરીને નસીમ’ની દાદી’જાન’નું પાત્ર ભજવતી ” સીમા કેલકર “ ) આખરે એ ખૂણો પણ ખાલી થઇ જાય છે , પલંગ પણ અને કિસ્સાઓ પણ . . . અને બાબરી ધ્વંસ પછી , એ યુગ પણ . . . છેલ્લે કે.કે.મેનન ( તેને દાદાજીની આ કિસ્સાઓ અને વિચારોની દુનિયા સાથે ખુબ જ સંઘર્ષ થતો રહેતો ) કહે છે કે તમે પણ ગયા અને તે સમય પણ ગયો !

Mushtaq & his friend – Zafar

Naseem’s Grandparents ( at their young age )

ઘણા દ્રશ્યો બસ અદભુત છે . . . પડોશ’ની એક હિંદુ સ્ત્રી જયારે ગૃહકલેશ’ને કારણે સળગીને મરી જાય છે ત્યારે ઝફર ( નસીમ’ના ભાઈ’નો મિત્ર – કે.કે.મેનન ) કહેવા લાગે છે કે કેમ હિંદુ સ્ત્રીઓના સ્ટવ / ચુલ્લા જ ફાટે છે . . . ત્યારે નસીમ’ની અમ્મીજાન તટસ્થતાથી કહે છે : ફર્ક ખાલી એટલો છે કે આપણામાં બુરખો અને તલાક તેની ગરજ પૂરી કરી દયે છે ! ( એટલે અમને સ્ટવ’ની જરૂર નથી પડતી  ) . . . પૂરી ફિલ્મ’માં ત્રણેય પેઢીઓનો ( દાદાજી , નસીમ’નાં માતાપિતા , નસીમ અને તેનો ભાઈ & તેનો મિત્ર ) વર્તમાન પરિસ્થિતિઓમાંથી અલગ સાર અને અલગ દ્રષ્ટિકોણ કેળવતા દેખાડાયા છે .

. . . આખરે નસીમ’ની યાદોમાં એક દ્રશ્ય ઉભરે છે . . . દાદાજી , આકાશ ભૂરા રંગનું કેમ હોય છે ? દાદાજી : કારણકે પીળો રંગ મને નથી ગમતો ! નસીમ ( હસી’ને ) : શું તમે પણ દાદાજી ! તમને તો કઈ ખબર નથી . . . દાદાજી : પણ , મને એટલી તો ખબર છે ને કે , તું હસી . . અને ખુશ થઇ 🙂

Why the Sky is Blue ?

જયારે કોઈ પણ સારા કે નરસા સંજોગોમાં નસીમ’નાં દાદાજી જેવા લોકો યુવાપેઢીને ઘડશે ત્યારે ભારતમાંથી કોમવાદ અને નફરતનો અંત થશે . . . અને નસીમ ઉર્ફે સવાર’ની ખુશનુમા હવા વહેવા માંડશે . . . . Hats Off ” Saeed Akhtar Mirza ” .

My Verdict : Have it ( really a Morning Breeze )

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Winner : Naseem , Salim Langde pe mat ro , Ghroanda

Pleasant Watch : D-Day , Albert Pinto Ko Gussa Kyon Ata Hai

Looser : Yeh Jawaani Hai Deewani , Gippi

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

લટકામાં . . !

} Naseem , 1995 – Whole Movie

{ One of the Finest work of ” Saeed Akhtar Mirza ” }